Programlamada bazı durumlarda elimizdeki birden fazla veriyi işleyip, tek bir sonuca ulaşmamız gerekir. Örneğin bir alışveriş sepetindeki ürünlerin toplam fiyatını bulmak, bir sınavda alınan en yüksek puanı belirlemek ya da bir metindeki en uzun kelimeyi seçmek gibi işlemler buna örnektir. JavaScript’te bu tür işlemler için kullanılan en etkili araçlardan biri reduce() metodudur.
Bu yazıda reduce() metodunun mantığını, nasıl çalıştığını ve farklı amaçlarla nasıl kullanılabileceğini, lise düzeyinde anlayabileceğiniz sade bir dille açıklayacağız.
Reduce Nedir?
reduce(), bir dizi üzerinde çalışarak tüm elemanları belirli bir kurala göre işleyip, tek bir değer üretir. Bu değer bir sayı, bir nesne, bir dize (string) veya başka bir veri türü olabilir. map() ya da filter() gibi metodlar yeni diziler oluştururken, reduce() yalnızca bir tane sonuç üretir.
Reduce’ın Temel Yapısı
reduce() metodu şu yapıya sahiptir:
dizi.reduce(function (biriken, simdiki) {
// işlem
return yeniBiriken;
}, baslangicDegeri);
- biriken (accumulator): Önceki işlemlerden gelen sonuç. Her adımda güncellenir.
- simdiki (current): O an dizide işlem yapılan eleman.
- başlangıç değeri: (isteğe bağlıdır) Accumulator’un başta alacağı değeri belirler.
Örnek 1: Sayıların Toplamını Bulmak
Aşağıdaki örnekte, bir dizideki tüm sayıların toplamını buluyoruz.
const notlar = [60, 75, 80, 90];
const toplam = notlar.reduce(function (biriken, simdiki) {
return biriken + simdiki;
}, 0);
console.log(toplam); // 305
Bu örnekte biriken, her adımda toplamı taşıyor. İlk değeri 0 olarak belirledik. Ardından sırasıyla tüm elemanları ekledik.
Örnek 2: En Küçük Sayıyı Bulmak
Bir dizideki en küçük sayıyı bulmak için reduce()’ü şu şekilde kullanabiliriz:
const dereceler = [12, 5, -2, 8, 3];
const enDusuk = dereceler.reduce(function (biriken, simdiki) {
if (simdiki < biriken) {
return simdiki;
} else {
return biriken;
}
});
console.log(enDusuk); // -2
Burada amaç toplam yapmak değil, her elemanı bir önceki ile karşılaştırarak en küçüğü seçmek.
Örnek 3: Metinler Arasından En Uzun Kelimeyi Bulmak
reduce() sadece sayılarla değil, metinlerle de çalışabilir. Örneğin, bir dizideki en uzun kelimeyi bulalım:
const kelimeler = ["masa", "kitaplık", "kalem", "bilgisayar", "defter"];
const enUzun = kelimeler.reduce(function (enUzun, simdiki) {
if (simdiki.length > enUzun.length) {
return simdiki;
} else {
return enUzun;
}
});
console.log(enUzun); // bilgisayar
Her adımda, en uzun olan kelimeyi güncelliyoruz.
Örnek 4: Nesnelerle Kullanım – En Yüksek Puanlı Öğrenci
Daha karmaşık verilerle, yani nesnelerle de reduce() kullanılabilir. Aşağıda öğrencilerin notlarını içeren bir nesne dizisi var ve en yüksek notu alan öğrenciyi bulmak istiyoruz:
const ogrenciler = [
{ ad: "Ayşe", not: 78 },
{ ad: "Burak", not: 92 },
{ ad: "Can", not: 85 },
{ ad: "Deniz", not: 95 }
];
const enBasarili = ogrenciler.reduce(function (biriken, simdiki) {
if (simdiki.not > biriken.not) {
return simdiki;
} else {
return biriken;
}
});
console.log(enBasarili); // { ad: "Deniz", not: 95 }
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, doğrudan sayıları değil, nesne içindeki bir özelliği (örneğin not) karşılaştırmamız gerektiği.
Örnek 5: Başlangıç Değeri Kullanmak
reduce() metoduna ikinci bir parametre vererek başlangıç değerini kendimiz belirleyebiliriz. Örneğin:
const sayilar = [5, 10, 15];
const toplam = sayilar.reduce(function (biriken, simdiki) {
return biriken + simdiki;
}, 100);
console.log(toplam); // 130
Burada toplam, sıfırdan değil 100’den başlıyor. Bu tür durumlar bazen önceden eldeki bir değeri dahil etmek için kullanılır.
Sonuç
reduce() metodu, ilk başta biraz kafa karıştırıcı gibi görünebilir. Ancak mantığı anlaşıldığında oldukça güçlü ve esnek bir araçtır. Bu metot sayesinde bir diziden tek bir sonuç üretmek kolaylaşır. Toplama, en büyük ya da en küçük değeri bulma, nesnelerle çalışma gibi pek çok farklı kullanım alanı vardır.
En önemlisi, reduce() kullanırken mantığı adım adım düşünmek:
“Bu adımdaki değerle, şimdiye kadar elde ettiğim değeri birleştirip ne yapmalıyım?”
Bu düşünce şekliyle reduce() hem anlaşılır hem de çok işe yarayan bir yöntem haline gelir.