JavaScript öğrenmeye başlayan birçok kişinin karşılaştığı modern yazım biçimlerinden biri arrow function (ok fonksiyonları) olarak bilinir. Fonksiyonlar, bir işlemi tekrar tekrar yapmamız gerektiğinde kodu tek yerde tanımlamamızı sağlar. Ancak klasik fonksiyon yazımı zaman zaman uzun ve karmaşık olabilir. Arrow function, bu noktada daha kısa, sade ve okunabilir bir alternatif sunar. Ayrıca bazı durumlarda return kelimesini bile yazmamıza gerek kalmaz; bu özelliğe implicit return (örtük dönüş) denir.
Bu makalede, arrow function’ların temelini, kullanım kurallarını ve implicit return özelliğini örneklerle birlikte ele alacağız.
1. Geleneksel Fonksiyon Yazımı
Klasik fonksiyon tanımı şu şekilde yapılır:
function selamVer(isim) {
return `Merhaba, ${isim}`;
}
Bu fonksiyon bir isim parametresi alır ve ona göre bir selam döndürür. Ancak her defasında function kelimesini yazmak kodu uzatabilir.
2. Arrow Function ile Aynı Fonksiyon
Yukarıdaki fonksiyonu arrow function ile şöyle yazabiliriz:
const selamVer = (isim) => {
return `Merhaba, ${isim}`;
}
Burada function yerine => (ok işareti) kullanılır. Daha kısa ve okunabilir bir yapı sunar.
3. Tek Parametrede Parantezleri Kaldırmak
Eğer fonksiyon sadece bir parametre alıyorsa parantezler opsiyoneldir:
const kareAl = sayi => {
return sayi * sayi;
}
Ama parametre yoksa veya birden fazla parametre varsa parantezler zorunludur.
4. Parametresiz Fonksiyonlarda Parantez Zorunluluğu
Fonksiyon parametre almıyorsa () mutlaka yazılır:
const rastgeleSayi = () => {
return Math.floor(Math.random() * 100);
}
Aksi halde JavaScript hata verir.
5. Implicit Return Nedir?
Arrow function’ların en önemli özelliklerinden biri implicit return yani örtük dönüş’tür.
Eğer fonksiyonunuz sadece tek satırlık bir işlem yapıyorsa return yazmadan da değer döndürebilirsiniz.
Örnek:
const ciftMi = sayi => sayi % 2 === 0;
Burada süslü parantez ({}) kullanılmadığı için JavaScript otomatik olarak işlem sonucunu döndürür.
Aynı şekilde şu fonksiyon da implicit return ile yazılabilir:
// Normal
const kare = (sayi) => {
return sayi * sayi;
}
// Implicit return
const kare = sayi => sayi * sayi;
6. Implicit Return Kullanılamayan Durumlar
Eğer fonksiyon gövdesinde birden fazla işlem varsa, return yazmak zorunludur.
Geçersiz Örnek:
// Hata verir
const tersCevir = kelime => (
let harfler = kelime.split(""); // hata!
harfler.reverse().join("");
);
Doğru Yazım:
const tersCevir = kelime => {
let harfler = kelime.split("");
return harfler.reverse().join("");
};
Yani tek satırlık – tek işlem dışındaki durumlarda süslü parantez {} ve return kullanmalıyız.
7. Birden Fazla Parametrede Kullanım
Fonksiyon birden fazla parametre alıyorsa parantez mecburidir:
const carp = (a, b) => a * b;
8. Gerçek Hayattan Kısa Örnekler
Pozitif mi?
const pozitifMi = n => n > 0;
İki sayının farkı
const fark = (a, b) => a - b;
Dizi metotlarında kullanım
const notlar = [40, 55, 70, 85, 90];
const gectiMi = notlar.map(n => n >= 50);
Bu örnekte map fonksiyonuyla her notun 50’den büyük olup olmadığı kontrol edilir.
9. Arrow Function Ne Zaman Tercih Edilmeli?
- Callback fonksiyonlarda (
map, filter, forEach gibi).
- Tek satırlık kısa işlemlerde.
- Kodun okunabilirliğini artırmak istediğinizde.
- Modern projelerde standart hale geldiği için.
Ancak her durumda arrow function kullanmak zorunda değiliz.
Özellikle this bağlamı gereken yerlerde klasik fonksiyon daha uygun olabilir.
10. Özet Tablo
| Durum | Yazım Şekli |
|---|
| Tek işlem – tek satır | const f = x => x + 1; |
| Tek işlem – süslü parantez varsa | return zorunlu |
| Birden fazla işlem | const f = x => { let y = x*2; return y } |
| Tek parametre | Parantez opsiyoneldir (x => ...) |
| Parametre sayısı 0 veya 2+ | Parantez zorunlu (() => ..., (a, b) => ...) |
Sonuç
Arrow function’lar modern JavaScript’in en çok kullanılan özelliklerinden biridir.
- Yazımı kısaltır,
- Okunabilirliği artırır,
- Özellikle callback fonksiyonlarda çok kullanışlıdır.
Implicit return sayesinde tek satırlık işlemler çok daha sade yazılabilir. Ancak birden fazla işlem varsa klasik return yapısını kullanmak gerekir.
Kendi projelerinde bu kuralları bilerek kullanırsan kodların hem daha kısa hem de daha anlaşılır olur.