Programlama dillerinde karar verme yapıları, birden fazla olasılığa göre farklı yollar izlememizi sağlar. Bu yazıda, JavaScript’te sıkça kullanılan ve karar zincirlerinin önemli bir parçası olan else if yapısını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
else if Nedir?
else if, birden fazla alternatifi sıralı şekilde kontrol etmek için kullanılır. Yani ilk if koşulu doğru değilse, sıradaki else if kontrol edilir. Bu şekilde, program yukarıdan aşağıya doğru her ihtimali sırasıyla değerlendirir.
Neden else if Kullanılır?
Gerçek hayattan bir örnek düşünelim:
Bir sinemada yaş gruplarına göre farklı bilet ücretleri uygulanıyor:
- 0–6 yaş arası → Ücretsiz
- 7–17 yaş arası → 10 TL
- 18–64 yaş arası → 25 TL
- 65 yaş ve üzeri → 15 TL
Bu tür farklı durumları kontrol etmek için birden fazla if yazmak yerine, zincirleme şekilde else if kullanılır.
Basit Bir else if Örneği
let yas = 15;
if (yas <= 6) {
console.log("Ücretsiz giriş.");
} else if (yas <= 17) {
console.log("Çocuk bileti: 10 TL");
} else if (yas <= 64) {
console.log("Yetişkin bileti: 25 TL");
} else {
console.log("Yaşlı bileti: 15 TL");
}
Nasıl çalışır?
- Önce
if (yas <= 6) kontrol edilir.
- Yanlışsa (bu örnekte öyle), bir sonraki
else if (yas <= 17) kontrol edilir.
- Bu doğruysa (15 yaşındayız), o blok çalışır ve diğerleri kontrol edilmeden geçilir.
Sıralama Neden Önemlidir?
Şimdi aynı örneği yanlış sırayla yazalım:
let yas = 4;
if (yas <= 64) {
console.log("Yetişkin bileti: 25 TL");
} else if (yas <= 6) {
console.log("Ücretsiz giriş.");
}
Burada 4 yaşında biri aslında ücretsiz girmeliyken, ilk if koşulu (yas <= 64) doğru olduğu için yetişkin bileti olarak değerlendirilir. Bu nedenle en dar aralıklar en üste yazılmalıdır.
Günlük Hayattan Farklı Bir Örnek
Bir okulda öğrencilerin not ortalamasına göre başarı durumu değerlendiriliyor:
- 90 ve üzeri: Pekiyi
- 70–89 arası: İyi
- 50–69 arası: Orta
- 50’nin altı: Başarısız
let ortalama = 72;
if (ortalama >= 90) {
console.log("Pekiyi");
} else if (ortalama >= 70) {
console.log("İyi");
} else if (ortalama >= 50) {
console.log("Orta");
} else {
console.log("Başarısız");
}
Bu yapı sayesinde kullanıcı hangi not aralığındaysa ona özel bir sonuç görebilir. Eğer else if olmasaydı, bu kadar düzenli bir kontrol sistemi oluşturmak mümkün olmazdı.
else if ile Yazım Kuralları
else if, sadece if’den sonra gelir. Yani tek başına kullanılamaz.- Birden fazla
else if zinciri kurulabilir.
- Koşullardan biri doğruysa, zincir kesilir ve o blok çalışır. Diğerleri atlanır.
Sık Yapılan Hatalar
- Koşulları yanlış sırayla yazmak:
if (sayi > 0) { ... }
else if (sayi > 10) { ... }
Bu yapı yanlıştır, çünkü sayi > 10 olan bir değer, zaten sayi > 0 koşulunu da sağlar. Dolayısıyla o bloğa asla ulaşamayız.
else if’i if olmadan kullanmak:
else if (sayi === 5) { ... } // Geçersiz! Başında if olmalı
Sonuç
else if yapısı, birden fazla koşula göre farklı kararlar almayı sağlar. Koşulların doğru sırayla yazılması, kodun doğru çalışması için hayati öneme sahiptir. Gerçek hayattaki “eğer şu değilse, bu olabilir mi?” mantığı, programlamada else if ile kurulur.
Eğer karar zincirleri kurmak istiyorsan, else if yapısını iyi öğrenmek gerekir. Doğru kullanıldığında, programlarını çok daha akıllı ve esnek hale getirebilirsin.