Programlamada koşullu ifadeler, belirli bir koşulun doğru veya yanlış olmasına bağlı olarak kodun farklı bölümlerinin çalışmasını sağlar. Bu yapılar sayesinde programınız, farklı durumlara dinamik tepkiler verebilir.
Gerçek Hayattan Bir Örnek
Örnek Senaryo:
Sabah işe gitmek için hazırlanıyorsunuz ve hava durumuna göre giyinmeniz gerekiyor:
- Eğer hava yağmurluysa, şemsiyenizi alır ve su geçirmez bir ceket giyersiniz.
- Eğer hava güneşliyse, hafif kıyafetler giyer ve güneş gözlüğü takarsınız.
- Eğer hava karlıysa, kalın montunuzu ve botlarınızı giyersiniz.
Bu karar verme sürecini programlamada koşullu ifadelerle ifade edebiliriz.
Python’da İfadesi:
hava_durumu = "yağmurlu"
if hava_durumu == "yağmurlu":
print("Şemsiyeni al ve su geçirmez ceket giy.")
elif hava_durumu == "güneşli":
print("Hafif kıyafetler giy ve güneş gözlüğünü tak.")
elif hava_durumu == "karlı":
print("Kalın montunu ve botlarını giy.")
else:
print("Hava durumuna göre giyin.")
Bu kodda, hava_durumu değişkenine göre farklı mesajlar yazdırılır. Böylece program, gerçek hayattaki karar verme sürecini taklit eder.
if, elif ve else Yapıları
if İfadesi
if ifadesi, belirtilen koşul doğruysa kod bloğunun çalıştırılmasını sağlar.
Örnek:
sıcaklık = 30
if sıcaklık > 25:
print("Hava çok sıcak.")
else İfadesi
else, if koşulu yanlışsa alternatif kod bloğunu çalıştırır.
Örnek:
sıcaklık = 20
if sıcaklık > 25:
print("Hava çok sıcak.")
else:
print("Hava serin.")
elif İfadesi
Birden fazla koşulu kontrol etmek için elif kullanılır.
Örnek:
sıcaklık = 15
if sıcaklık > 25:
print("Hava çok sıcak.")
elif sıcaklık > 15:
print("Hava ılık.")
else:
print("Hava soğuk.")
switch-case Yapısı
Bazı programlama dillerinde switch-case yapısı, bir değişkenin değerine göre farklı kod bloklarını çalıştırmak için kullanılır. Python 3.10 ve üstü sürümlerde benzer işlevi gören match-case yapısı tanıtılmıştır.
Gerçek Hayattan Örnek:
Bir kafede içecek siparişi veriyorsunuz:
- 1 numaralı seçim için “Kahve”.
- 2 numaralı seçim için “Çay”.
- 3 numaralı seçim için “Meyve Suyu”.
Python’da İfadesi (Python 3.10 ve üstü):
secim = 2
match secim:
case 1:
print("Seçiminiz: Kahve")
case 2:
print("Seçiminiz: Çay")
case 3:
print("Seçiminiz: Meyve Suyu")
case _:
print("Geçersiz seçim")
Bu örnekte, secim değişkeninin değeri 2 olduğu için ekrana Seçiminiz: Çay yazdırılır.
Sonuç
Koşullu ifadeler, programınızın akışını kontrol etmek için kritik öneme sahiptir. Gerçek hayatta verdiğimiz kararlar gibi, programlarımız da koşullara bağlı olarak farklı işlemler yapabilir. if, elif, else ve switch-case yapılarıyla programlarınızı daha dinamik ve kullanıcı etkileşimli hale getirebilirsiniz.
Not: match-case yapısı sadece Python 3.10 ve üstü sürümlerde kullanılabilir. Daha eski sürümlerde if-elif-else yapısını veya sözlükleri (dictionary) kullanarak benzer bir işlevsellik elde edebilirsiniz.
Pratik Yapın: Kendi koşullu ifadelerinizi yazarak farklı senaryoları deneyin ve bu yapıların gücünü keşfedin!